Socrates, de griekse filosoof die we kennen uit verhalen van Plato, is bekend om zijn vragen. Vragen waarmee hij probeerde zijn gesprekspartners tot grotere kennis te brengen.Vragen als “wat is rechtvaardigheid?” om dichterbij het rechtvaardige te komen.
Zijn gesprekspartner geeft als antwoord een bepaalde definitie en Socrates laat hem deze definitie verder uitwerken: dat wordt Socratische ironie (eironeia) genoemd. Dan komt Socrates met tegenargumenten, waardoor de gesprekspartner moet toegeven dat zijn definitie niet houdbaar is, en dat hij niet weet wat dan wel een juiste definitie is: dat is elenchos, ‘het op de proef stellen’.
Wanneer zijn gesprekspartner door discussie met Socrates eenmaal weet dat hij eigenlijk niets weet, dán kan het echte werk beginnen. Proberen, met hulp van de juiste vragen te achterhalen wat hij wél kan weten over het onderwerp. Socrates stelt alleen maar vragen, en laat zijn gesprekspartner antwoorden geven. De juiste vragen helpen zo bij het ontstaan van kennis.
Met dit principe werkt Socrative, een online onderwijskundig gereedschap. Je kunt over bijvoorbeeld de ontwikkeling van ‘kikkers’ enkele vragen vooraf stellen aan een klas. En tijdens die les zelf open vragen of keuzevragen geven voordat je de volgende stap gaat behandelen. De antwoorden toon je op het scherm, je bespreekt ze, of gebruikt ze voor een nieuwe vraag. Op deze wijze is de hele klas betrokken en neemt actief deel aan het verhaal.
Met hulp van Socrative zet een docent snel vragen op die de lerende op hun smartphones en tablets beantwoorden. De docent heeft daarbij direct feedback over de vorderingen van individuele leerlingen en ziet wat de groep als geheel snapt of nog niet begrijpt. Analyse en anticiperen is hierdoor makkelijk. Met Socrative maak je ook eenvoudig (groeps)competities en creëer je een spelsituatie die uitdaagt.
De makers van Socrative geloven dat grote veranderingen in onderwijs zijn te maken door kleine verbeteringen. Volgens mij lukt dat zeker met dit gereedschap.